THER'S NO WAY LIKE THE AMERICAN WAY*

Fotoğraf: M.Bourke WHITE
Yazı: Özgür ATAK

Amerikan hükümetlerinde yakın geçmişte az da olsa rastlanılan siyahi isimlere rağmen; çıkılabilecek en yüksek mertebeye bir “kara derilinin” çıkmasıyla Amerikan demokrasinin ne mene bir şey olduğu görülmüş/ gösterilmiş oldu, tüm dünyaya. Irkçılık ise bir çocukluk hastalığıydı sadece ve bu uğurda can yakanlar olsa olsa birer safraydılar. Ve gerçekten tüm bu safralarına karşın “There’s no way like the american way”* di.

Siyahilerin ve yerli halkın Amerika Birleşik Devletlerinin’nin gerek kuruluşundan bu güne kadar resmi mercilerden, gerekse de WASP (White Anglo-Saxon Protestant) milliyetçiliğinden çektiklerini yeniden dillendirmenin, sanırım artık fazla bir önemi yok. Fakat Barack Obama’nın ne kadar zenci ne kadar beyaz olduğunu tartışmanın önemi çok. White’ın en ünlü karelerinden biri, Büyük Bunalım'a benzetilen “neo küresel mali kriz” günlerinde Obama, fotoğrafta görülenlere benzer kuyrukların oluşmasına engel olabilecek mi acaba diye düşündürüyor. Bilindiği üzere kendisi, siyahların olduğu kadar siyahlaşmış beyazların da oylarını alarak başkan seçildi. Bu gerçeğe uygun rolleri çoktan belirlenmiş ve sahneye konmuş durumda. Arka planda nelerin yattığını bekleyip göreceğiz.

Yahudi bir baba ve İrlandalı Protestan bir annenin kızı olan White Margaret Bourke İkinci Dünya Savaşı'nda cephede muhabirlik yapmasına izin verilen ilk kadındı. Kendisi aynı zamanda 1930’da Sovyetler Birliği’ne de kabul edilen ilk batılı fotoğrafçı. Yaratıcılığıyla gelen başarısı sayesinde Ghandi başta olmak üzere, daha bir çok kişinin fotoğraflarını çekebilmişti. Sanayi kuruluşlarının tanıtım fotoğraflarını çekmekle başladığı işini, Otuzlarda Oklahoma’da, kuraklıktan ve buna bağlı kum fırtınalarından mağdur göçmen tarım işçilerinin fotoğraflarını çekerek sürdüren ve giderek “ötekilerin” fotoğrafçısı haline gelen Margaret Bourke White, soy ismine inatla siyahların arasında çokça zaman geçirmişti. Büyük Bunalım zamanı, ikinci kocası yazar Erskine Caldwell’le birlikte oluşturduğu You Have Seen Their Faces (Gördüğünüz Onların Yüzleridir) ile dönemi çarpıcı bir şekilde anlattığı kitapta, White’ın fotoğraflarında Harvard mezunu ve annesi beyaz zencileri görmek pek mümkün değil. Zaten bu türden siyahların sayısı da o yıllarda sıfırın altındaydı.

Umarım Obama’yla esen rüzgar, “ötekilerin” yaşamlarındaki umut edilen hayali kurulan olumlu değişimi belgeleyecek fotoğrafçıların ortaya çıkmasına yarar.

*Amerikan tarzı gibisi yoktur.